Konservalar — qulay va uzoq muddat saqlanadigan mahsulotlar. Ammo, ularni noto’g’ri tayyorlash yoki saqlash natijasida zaharlanish xavfi mavjud. Ayniqsa, botulizm kabi jiddiy zaharlanishni keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun konservadan foydalanishda ehtiyot bo’lish juda muhim.
Konservalardan zaharlanishning sabablari:
• Botulizm: Bu Clostridium botulinum bakteriyasi tomonidan ishlab chiqarilgan toksinlar bilan zaharlanish. Konservalash jarayonida bakteriyalar o’lmasa va kislorodsiz muhitda ko’paysa, bu toksinlar hosil bo’lishi mumkin. Botulizm juda xavfli bo’lib, falajga va o’limga olib kelishi mumkin.
• Boshqa bakteriyalar va zamburug’lar: Konservalash jarayonida to’liq sterilizatsiya qilinmasa, boshqa bakteriyalar va zamburug’lar ham ko’payishi va zaharlanishga olib kelishi mumkin.
• Metall bilan zaharlanish: Konserva qutilarining ichki qoplamasi shikastlangan bo’lsa, metall (masalan, qo’rg’oshin) ovqatga o’tishi va zaharlanishga olib kelishi mumkin.
• Kimyoviy moddalar: Ba’zi konservalar tarkibida konservantlar va boshqa kimyoviy moddalar mavjud bo’lib, ular ba’zi odamlarda allergik reaksiyalarni yoki zaharlanish alomatlarini keltirib chiqarishi mumkin.
Konservadan zaharlanishning oldini olish choralari:
1. Sifatli mahsulotlarni tanlang:
• Ishonchli ishlab chiqaruvchilarning mahsulotlarini sotib oling.
• Konserva qutilarining yaroqlilik muddatiga e’tibor bering.
• Qutilarning shikastlanmaganligiga, zanglamaganligiga, bo’rtib ketmaganligiga ishonch hosil qiling.
2. Konserva qutilarini to’g’ri saqlang:
• Qutilarni salqin, quruq va quyosh nurlaridan himoyalangan joyda saqlang.
• Ochilgan konserva qutilaridagi mahsulotlarni darhol boshqa idishga solib, muzlatgichda saqlang va 1-2 kun ichida iste’mol qiling.
3. Konservalarni to’g’ri tayyorlang:
• Uy sharoitida konserva tayyorlashda sterilizatsiya qoidalariga qat’iy rioya qiling.
• Past kislotali sabzavotlar (masalan, loviya, no’xat, makkajo’xori) va go’shtni konservalashda bosimli avtoklavlardan foydalaning.
• Qaynayotgan suvda konservani kamida 10 daqiqa davomida qaynatish botulizm toksinini yo’q qiladi.
4. Konservaning tashqi ko’rinishiga va hidiga e’tibor bering:
• Agar quti bo’rtib ketgan bo’lsa, mahsulotning rangi yoki hidi o’zgargan bo’lsa, uni iste’mol qilmang.
• Qutini ochganda gaz chiqsa yoki ko’pik hosil bo’lsa, bu mahsulotning buzilganligini bildiradi.
5. Gigiyena qoidalariga rioya qiling:
• Konserva qutilarini ochishdan oldin yaxshilab yuving.
• Konserva tayyorlashda toza asbob-uskunalardan foydalaning.
Agar zaharlanish alomatlari paydo bo’lsa:
Konserva iste’mol qilgandan so’ng quyidagi alomatlar paydo bo’lsa, darhol tibbiy yordamga murojaat qiling:
• Ko’ngil aynishi va qayt qilish
• Qorin og’rig’i
• Diareya
• Bosh og’rig’i
• Ko’rishning buzilishi
• Yutish va nafas olish qiyinlishuvi
• Mushaklarning zaifligi.
https://t.me/sanepidqom_qarshitum
